Mensen met dementie hebben schade in hun hersenen. Praten en de ander begrijpen is een stuk moeilijker voor mensen met dementie. Dit heeft te maken met de gebieden Broca en Wernicke in de hersenen. Wij leggen het voor je uit.
Communicatie is moeilijker voor mensen met dementie
Bij mensen met dementie ontstaan er vaak problemen met communicatie. Het geheugen wordt slechter en het is moeilijker om informatie op te nemen, te onthouden en te gebruiken. Slecht zien en horen, hallucinaties en wanen maken het denken en communiceren nog moeilijker.
Schade aan de gebieden van Broca en Wernicke zorgt voor het niet meer begrijpen van de taal of maakt het moeilijk om duidelijk te spreken. Maar hoe speel je als zorgverlener hier op in? Dat leer je in onze training Omgaan met Dementie.
Beschadigingen in de hersenen bij dementie
Bij dementie raken de hersenen beschadigd. Bij vasculaire dementie beschadigt het hersenweefsel door problemen met de bloedtoevoer. Bij de ziekte van Alzheimer hopen eiwitten zich op en verschrompelt de buitenste laag van de hersenschors. Bij Lewy body dementie zijn er abnormale eiwitneerslagen door de hele hersenen.
Laten we eerst kijken naar hoe de hersenen informatie verwerkt bij gezonde mensen.
Hoe je hersenen informatie verwerkt
Bij gezonde mensen volgt informatie een bepaalde route door de hersenen. Dit gaat vaak fout bij mensen met hersenbeschadigingen.
Een woord lezen en uitspreken
- Informatie gaat eerst naar de primaire visuele cortex.
- Daarna naar het spraakcentrum van Wernicke.
- Vervolgens naar het spraakcentrum van Broca.
- Tot slot naar de primaire motorische cortex, zodat je kunt spreken.
Een woord horen en uitspreken
- Informatie gaat eerst naar de primaire auditieve cortex.
- Daarna naar het spraakcentrum van Wernicke.
- Vervolgens naar het spraakcentrum van Broca.
- Tot slot naar de primaire motorische cortex, zodat je kunt spreken.
Schade aan spraakcentra door Broca en Wernicke
Mensen met dementie hebben beschadigd hersenweefsel. In het hersenweefsel bevinden zich de gebieden aan Broca en Wernicke. De schade aan deze gebieden zorgt voor verschillende taalproblemen.
Afasie: A (=niet) fasie (=spreken). Als iemand afasie heeft, kan hij niet meer zeggen wat hij wil. Hij kan de taal minder goed gebruiken dan voorheen. Afasie is dus een taalstoornis en is bij iedereen anders. Lees meer over afasie.
Broca’s afasie
Schade aan het spraakcentrum van Broca maakt het moeilijk om duidelijk te spreken. Woorden worden niet goed gevormd en de spraak is traag en onduidelijk.
Wernicke’s afasie
Schade aan het spraakcentrum van Wernicke zorgt ervoor dat iemand taal niet meer begrijpt. De persoon kan nog wel praten, maar de woorden zijn een chaotische mix, net zoals een salade.
Taal en de hersenen
Bij de meeste mensen zitten het spraakcentrum van Broca en Wernicke in de linkerhersenhelft. In de jaren 50 ontdekten wetenschappers dat elektrische prikkeling van bepaalde hersendelen taal kan blokkeren.
In 1960 werd een techniek ontwikkeld om de hersenactiviteit bij taal te bestuderen. Dit werd het ‘Wada Test’ genoemd. Hierbij wordt een verdovingsmiddel in een halsslagader gespoten om Ă©Ă©n hersenhelft tijdelijk uit te schakelen.
Recent onderzoek over Broca en Wernicke
Recente technieken zoals PET-scans laten zien dat beide hersenhelften betrokken zijn bij taal. Zelfs als de rechterhersenhelft minder dominant is, helpt deze toch mee. Schade aan de rechterhersenhelft kan problemen geven met emotie-uitdrukking via taal. Dit heet aprosodia.
Verschillende meningen over hersenfuncties
De Duitse hersendeskundige Friedrich Goltz geloofde dat de hersenen als geheel werken. Hij vond dat de gevolgen van beschadigingen niet altijd hetzelfde zijn. Soms kunnen beschadigingen zelfs worden opgevangen door nieuwe verbindingen in de hersenen. Broca en Wernicke worden nog steeds erkend, maar er zijn tegenwoordig meer ’taalgebieden’ bekend.
In onze training Omgaan met Dementie leer je hoe je inspeelt op de behoeften van mensen met dementie. Na de training heb je kennis over afasie, de meestvoorkomende vormen van dementie Ă©n de meest gehanteerde benaderingswijzen.
