Aandacht houden voor diversiteit met cultuur sensitieve zorg

Hoe houd je aandacht voor diversiteit met cultuur sensitieve zorg?

In de ouderenzorg zijn de cliënten en bewoners net zo divers als de rest van de Nederlandse maatschappij. Maar wat diversiteit? En hoe ga je daarmee om?

Diversiteit

Het woord diversiteit wordt vaak gekoppeld aan cultuur en immigratie. De samenstelling van de Nederlandse bevolking is zeker veranderd de afgelopen decennia. Het aantal ouderen neemt in rap tempo toe, de vergrijzing. Van deze groep ouderen heeft, anno mei 2022, circa 25% een migratie achtergrond. We leven in een veranderende samenleving. Ouderen met een migratie achtergrond hebben 2 tot 3 keer zoveel kans om dementie te krijgen. We kunnen niet meer om de culturele diversiteit heen. Onze zorg zal daar rekening mee moeten houden. Zorgprofessionals zullen daar rekening mee moeten houden.

Cultuur

Cultuur omvat de gewoonten en gebruiken waarover een groep mensen (volk) in het land zelf beschikt of die zij meeneemt uit het land van herkomst. Hieronder vallen onder andere normen en waarden, voeding, eetgewoonten, kleding, godsdienst en muziek en dans.

Cultuur sensitiviteit

Door ons bewust te zijn van de diversiteit in onze omgeving kijken wij verder dan wat wij zien en ervaren. Juist onze observaties zijn vaak gekleurd door onze eigen achtergrond, gewoontes, normen en waarden.

Cultuur sensitiviteit =

• Gevoelig zijn voor de cultuurspecifieke verschillen die er kunnen zijn.
• Rekening houden met het feit dat bewoners gewoontes en voorkeuren kunnen hebben die jij niet kent.
• Je bewust zijn van het feit dat bewoners andere normen en waarden kunnen hebben, en mogelijk andere dingen verwachten van ‘de zorg’.
• Weten dat jij nooit alles kan weten, en er dus naar zal moeten vragen.

Voorbeeld:

Mevrouw Conrad is geboren in Nederlands Indië. Zij wil graag warm eten in de middag, een fles water bij het toilet om na de toiletgang mee te wassen en als zij ziek is vindt ze het belangrijk dat iemand haar insmeert met tijgerbalsem en dat er met een munt strepen worden getrokken over haar rug. Dit weten de medewerkers omdat haar dochter dit met hen heeft gedeeld.  Dit zijn onbekende gebruiken voor de meesten van hen. Wat zouden ze dan nog meer niet weten en hoe komen ze daar achter?

Hoe doe je dat dan? Cultuur sensitief zorgen?

Om cultuur-sensitief te kunnen zorgen zijn 4 stappen belangrijk:

1. Bewustwording: ken jezelf.

Zorgmedewerkers onderzoeken hun eigen waarden, normen en overtuigingen. Wie ben ik en wat doe ik waarom? Uit welk ‘nest’ kom ik? Welke (voor)oordelen heb ik? Wat is je eigen culturele identiteit?

Pas als je weet wie je zelf bent, kun je de ander beter leren kennen en waarderen.  En dus beter ingaan op zijn wensen of behoeften.

1. Kennis: leer de ander kennen.

Creëer ruimte en tijd voor medewerkers zodat zij écht contact hebben met de ander om hem of haar goed te leren kennen. Wat zijn diens overtuigingen en gevoeligheden?  Waarom reageert iemand zoals hij reageert? Medewerkers hebben culturele kennis nodig. Die is niet alleen te vinden in boeken of op internet maar vooral door met de ander in gesprek te gaan.

1. Gevoeligheid: verschil mag er zijn.

Cultuursensitief zorg verlenen kan alleen als je de ander als gelijkwaardige partner-in-zorg beschouwt. Niet iedereen is gelijk, maar iedereen is wel gelijkwaardig. Echt partnerschap kenmerkt zich door vertrouwen, acceptatie en respect. Door de ander op gepaste wijze te ondersteunen en te bejegenen. Leidinggevenden vervullen hierin een voorbeeldrol.

1. Competentie: maak het verschil.

Zorg dat medewerkers cultuursensitief zorg verlenen door deze kennis, inzichten en vaardigheden toe te passen. Medewerkers kunnen iemand op gepaste en respectvolle wijze bejegenen en behandelen. Ze zijn zich bewust van vooroordelen, racisme en andere vormen van buitensluiten of  discriminatie en bestrijden deze. Ze hebben kennis van mensen- en burgerrechten om op cliëntniveau het verschil te kunnen maken.

Bron: Zorg voor beter – competenties voor cultuur sensitief zorg

Cultuursensitief zorgen betekent niet dat jij alles hoeft te weten van alle culturen. Wees nieuwsgierig, stel vragen en zoek naar mogelijkheden.