Skip to content

Reminiscentie

Reminiscentie of het ophalen van herinneringen blijft een waardevolle benadering in het contact met ouderen. Het kan worden toegepast bij mensen met somatische aandoeningen. Hoewel reminiscentie al enige tijd deel uitmaakt van benaderingswijzen zoals realiteitsoriëntatie, validerende benadering en het Bewegings Activerings Programma, krijgt het steeds meer erkenning als een op zichzelf staande benadering.

   

Reminiscentie bij dementie

Een toegevoegde waarde van reminiscentie is de impact ervan op mensen met dementie. Het praten over positieve en negatieve gebeurtenissen uit het verleden helpt hen en anderen om zichzelf te herinneren en een gevoel van identiteit, veiligheid en zekerheid te behouden. Voor mensen met dementie kan het teruggaan naar het verleden en het ophalen van herinneringen een gevoel van verbinding en betrokkenheid creëren, zelfs wanneer het kortetermijngeheugen aangetast is. Het biedt hen de mogelijkheid om zich te uiten, emoties te delen en een gevoel van eigenwaarde te behouden.

 

Reminiscentie in groepen

Reminiscentie kan ook in groepsverband worden toegepast, waarbij ouderen (met dementie) onder begeleiding samenkomen. Het praten in groepen stimuleert het ophalen van herinneringen, omdat de deelnemers elkaar prikkelen. Het benadrukken van plezierige en fijne herinneringen staat centraal bij reminiscentie. Activiteiten en thema’s kunnen als aanzet dienen om herinneringen op te roepen. Hulpmiddelen zoals foto’s, film materiaal, gesprekskaarten of geuren helpen om samen herinneringen op te halen. Meedoen aan een dergelijke groep vraagt van de deelnemers dat zij de aandacht nog voldoende kunnen vasthouden om samen herinneringen op te halen. 

 

Reminiscentie voor individuen

Naast groepsverband is reminiscentie ook mogelijk op individueel niveau. Dezelfde onderwerpen en activiteiten kunnen worden gebruikt om individuele gesprekken over het verleden te stimuleren. Dagelijkse activiteiten zoals wassen, aankleden en eten kunnen aanknopingspunten bieden voor gesprekken over vroeger. Het doel is niet alleen het uitvoeren van de activiteiten, maar vooral het oproepen van herinneringen en het bevorderen van betekenisvolle gesprekken. Het samen maken van een levensboek kan tijdens de creatie ervan al mooie gesprekken opleveren. 

 

Reminiscentie als thema

Een mogelijkheid bij reminiscentie is om het als thema te gebruiken en dit in de omgeving terug te laten komen. Hierdoor is het niet een aparte activiteit maar levert de omgeving gespreksstof op.

Het thema ‘school’ leent zich bijvoorbeeld uitstekend om op diverse plaatsen een schoolbank met attributen neer te zetten zoals bijvoorbeeld schoolbord, krijt, oude schoolboeken, het aap-noot-mies. Een ander thema kan ’trouwen’ zijn met trouwjurken, aankondigingen ondertrouw en een heuse modeshow met trouwjurken door medewerkers. Kortom mogelijkheden genoeg. 

 

Reminiscentie door middel van activiteiten

Vele activiteiten lenen zich hiervoor. Belangrijk is te blijven realiseren dat de activiteiten een middel zijn om te kunnen komen tot reminisceren. Niet het spel staat centraal, maar de herinnering rondom het spelen van het spel en het gesprek dat wordt gevoerd. Voorbeelden zijn:

  • puzzels met afbeeldingen van vroeger die de ouderen aanspreken of puzzels die vroeger werden gebruikt. Maar ook het ouderwetse ganzenbord biedt goede aanknopingspunten;
  • liedjes en versjes die belangrijk waren in het leven van de ouderen;
  • foto’s of gebruiksvoorwerpen bekijken van oude ambachten;
  • het opzoeken en koken van oude recepten. Naast het plezier in het bereiden geeft dit vaak veel herinneringen en gespreksstof;
  • boeken over vroeger of oude jeugdboeken kunnen ook veel herinneringen oproepen;
  • het bekijken van dia’s, video’s of films over vroegere gebeurtenissen waardoor de groep deelnemers zich voelt aangesproken.

In het boek van Dynes ‘Vroeger herleefd’ (zie literatuurlijst) staan maar liefst 100 activiteiten uitgewerkt.

Enkele voorbeelden:

  • Wassen en baden.
    • Hoe gebeurde dat vroeger?
    • Wat voor zeep en shampoo werd er gebruikt?
    • Hoe vaak ging men vroeger per week in bad?
    • Hoe werd het badwater verwarmd?
    • Wanneer had u thuis voor het eerst een douche?
  • Aankleden.
    • Werden uw kinderkleren vroeger gekocht of gemaakt?
    • Hoe vond u het om kleren van een ouder broertje of zusje te moeten ‘afdragen’?
    • Welke kleren droeg men vroeger graag en welke niet?
    • Welke ‘zondagse kleding’ had u?

 

Voorbereiden en uitvoeren van een activiteit

Een goede voorbereiding is essentieel bij het organiseren van een reminiscentie activiteit.

  1. Breng de doelgroep en hun interesses en achtergronden in kaart. Door te weten wat de specifieke herinneringen en ervaringen van de deelnemers zijn, kun je activiteiten en thema’s kiezen die relevant en betekenisvol voor hen zijn.
  2. Verzamel de nodige materialen en hulpmiddelen. Dit kunnen foto’s, oude objecten, muziek, boeken of andere bronnen zijn die herinneringen kunnen stimuleren. Zorg ervoor dat deze materialen goed georganiseerd zijn en gemakkelijk toegankelijk zijn tijdens de activiteit.
  3. Creeër een veilige en vertrouwde omgeving. Zorg voor een rustige en comfortabele ruimte waar de deelnemers zich op hun gemak voelen. Zorg voor voldoende zitplaatsen, goede verlichting en eventueel rustgevende achtergrondmuziek om een ontspannen sfeer te bevorderen.
  4. Stel een gespreksleider of begeleider aan die bekend is met reminiscentie en de specifieke behoeften van de deelnemers. Deze persoon kan de activiteit sturen, vragen stellen en het gesprek begeleiden om herinneringen op te halen en de deelnemers te ondersteunen bij het delen van hun ervaringen.
  5. Wees flexibel en bereid om je aan te passen aan de behoeften en reacties van de deelnemers tijdens de activiteit. Niet alle herinneringen zullen even levendig of positief zijn, en sommige deelnemers kunnen emotioneel worden tijdens het proces. Het is belangrijk om ruimte te bieden voor emoties en respectvol om te gaan met elke reactie die naar voren komt.

Met een goede voorbereiding, aandacht voor de behoeften van de deelnemers en een respectvolle benadering, kun je een succesvolle reminiscentie activiteit organiseren die ouderen in staat stelt om waardevolle herinneringen te delen en een gevoel van verbondenheid te ervaren.

Voor een training met betrekking tot reminiscentie of andere benaderingswijzen kunt u meer informatie opvragen bij BTSG.
Eén van onze adviseurs staat u graag te woord.

Literatuur

  • Trimbos Instituut. Factsheet ‘Reflecteren op het eigen leven door reminiscentie’. 2007.
  • E. T. Bohlmeijer. Herinneringen, levensverhalen en gezondheid. Het wel en wee van reminiscentie. Cogiscope 0406, 2006.
  • G. de Corte. Herinneringen ophalen. Communicatie tussen en met ouderen. Lannoo Campus, 2005.
  • I. Barendsen en W. Boonstra. Terug naar Toen. Reminisceren met ouderen. HBuitgevers, Baarn, 2005.
  • Robin Dynes. Vroeger herleefd. Reminiscentie-activiteiten voor groepen. HBuitgevers, 2000.
    Huub Buijssen en Karin Poppelaars. Reminiscentie voor de praktijk. Intro, 1997.
  • Gert Bloemendal. Iedereen heeft een verhaal te vertellen……. Reminiscentie met (dementerende) ouderen. Maandblad voor de Activiteiten Sector, 1995, nr. 6/7.

herinneringen

Vergelijkbare berichten

Methodisch werken in de zorg: meer kwaliteit & tevreden bewoners

Inhoud Wat is methodisch werken? De voordelen  De 4 kenmerken  In 4 stappen naar methodisch werken De zorgbewoner centraal Training Methodisch Werken Wat is methodisch werken / methodisch handelen? Bij
Lees artikel >

Ambassadeurstraject voor Wijkverpleegkundigen & Dementieverpleegkundigen: Start februari 2025!

  Ben jij een gepassioneerde wijkverpleegkundige, dementieverpleegkundige of casemanager dementie? Wil je jouw ervaringen delen en anderen inspireren om voor dit dankbare vak te kiezen? Of wil je jouw stem
Lees artikel >

De 18 belangrijkste vaardigheden voor een baan in de zorg

Werken in de zorg is een uitdaging, maar geeft ook enorm veel voldoening. Of je nu al jaren ervaring hebt of net begint, het ontwikkelen van de juiste vaardigheden is
Lees artikel >

De 6 populairste trainingen in de zorg (2024)

Dit zijn de 6 populairste trainingen van 2024 2024 belooft een jaar vol ontwikkeling en groei te zijn, zeker op het gebied van professionele trainingen. Bij BTSG hebben we de
Lees artikel >

Wat kun je zelf doen tegen eenzaamheid bij ouderen?

Eenzaamheid onder ouderen is een groeiend probleem. Gelukkig kan jij als zorgprofessional het verschil maken. Hier zijn concrete acties die je als zorgprofessional kunt ondernemen om eenzaamheid bij ouderen te
Lees artikel >

Laat je inspireren
Schrijf je in voor
onze nieuwsbrief