Skip to content

Ouderen doen steeds meer een beroep op hun sociale netwerk voor steun en zorg. Maar hoe ziet dat sociale netwerk eruit? Met een participatiesamenleving wordt er van burgers verwacht dat zij zelf zo veel mogelijk verantwoordelijkheid nemen voor hun leven. Dus het inschakelen van de overheid wordt daarbij zo lang mogelijk uitgesteld.

Daarbij is het sociale netwerk van groot belang. Met het sociale netwerk wordt bedoeld ‘een groep mensen waarmee een persoon duurzame banden onderhoudt en er sprake is van verbondenheid’.

Blog BTSG - Sociale netwerk

Niet elk persoon binnen een sociale netwerk staat even dicht bij de persoon. Hierin wordt een verschil gemaakt. Je verwacht minder hulp van iemand die verder van je afstaat dan van iemand die heel dichtbij je staat. De omvang van je sociale netwerk zegt dus niet alles over de hoeveelheid hulp die je kan verwachten.

Gedurende de levensloop van iemand verandert het sociale netwerk. Zo verlaten vrienden en kennissen het sociale netwerk en kleinkinderen en partners van kinderen en kleinkinderen vullen het netwerk aan.

Blog BTSG - Sociale netwerk (2)

Sociale behoeften

Met sociale behoefte wordt contact met andere mensen bedoeld. Relaties zijn een middel om sociale behoeften te voorzien. Het is voor het welzijn van een oudere van belang om deze sociale behoeften te vervullen.

Wanneer deze sociale behoefte niet wordt vervuld, kan dit negatieve gevolgen voor de fysieke en mentale gezondheid hebben. Wanneer iemand een divers netwerk heeft, dus met verschillende soorten sociale relaties, draagt dit bij aan een groter welzijn en kwaliteit van leven.

Ouderen hebben binnen hun netwerk behoefte aan intieme én oppervlakkige relaties. Met intieme relaties worden hechte relaties bedoeld met bijvoorbeeld gezinsleden en vrienden. Maar dit kan ook een hechte vriendschap met een buurman / buurvrouw zijn. Oppervlakkige relaties zijn kennissen, buurtgenoten of mensen die men kent van een vereniging.

Uit onderzoek (ten Bruggencate, Luijkx, and Sturm, 2018) blijkt dat (vooral bij mannelijke respondenten) ouderen een grote behoefte hebben aan gesprekken over dagelijkse onderwerpen als het weer, de politiek of wat er op televisie is. Deze gesprekken worden vooral gevoerd met oppervlakkige relaties. Bij de vrouwelijk respondenten is er meer behoefte aan innige vriendschappen, dus binnen de intieme relaties. Maar ook de vrouwen waarderen een gezellig gesprek met de buurvrouw.

Buren zijn sowieso vaak een belangrijk contact voor ouderen. Dit is zowel in de intieme als oppervlakkige relaties. De sociale controle zorgt voor een gevoel van veiligheid.

TIP! Soms weet je niet direct raad met het gedrag dat eenzaamheid bij ouderen met zich mee kan brengen. Tijdens de training Omgaan met Eenzaamheid maak je kennis met verschillende methodes die je kan inzetten om de kwaliteit van leven van ouderen te verbeteren. Lees meer over de training. 

Blog BTSG - Sociale netwerk (1)

Sociale relatie

Elke sociale relatie heeft een functie of waarde, maar deze kan verschillend zijn. Twee aspecten zijn hierin bepalend (Literatuur: Géron, september 2018, jaargang 20);

  • Sociale verbondenheid

Sociale verbondenheid wil zeggen dat er een vriendschapsband of simpelweg een relatie is tussen twee personen. Dit is vaak een gelijkwaardige relatie. Ouderen voelen zich verbonden met familie en vrienden. Maar ook deelname aan activiteiten dragen bij aan een gevoel van verbondenheid. Verbondenheid kan dus met intieme, maar ook met oppervlakkige contacten ontstaan.

  • Sociale steun

Sociale steun heeft te maken met de steun die netwerkleden elkaar geven. Deze steun kan emotioneel of praktisch zijn. De relatie is soms minder gelijkwaardig omdat één persoon de ‘ontvanger’ is en de andere de ‘gever’ is van de sociale steun.

Sociale steun en onafhankelijkheid gaan niet altijd samen. Aan de ene kant is een oudere geholpen met deze sociale steun doordat hij/zij langer onafhankelijk blijft (langer thuis wonen). Aan de andere kant kan het gevoel van afhankelijkheid vergroten. Ouderen willen vaak niemand tot last zijn en zo lang mogelijk onafhankelijk blijven. Zij vinden het vaak onprettig om praktische en sociale steun te ontvangen zonder dat ze daar iets voor terug kunnen geven. Zij ontvangen deze steun dan ook liever van professionals dan van intieme relaties.

Vergelijkbare berichten

Methodisch werken in de zorg: meer kwaliteit & tevreden bewoners

Inhoud Wat is methodisch werken? De voordelen  De 4 kenmerken  In 4 stappen naar methodisch werken De zorgbewoner centraal Training Methodisch Werken Wat is methodisch werken / methodisch handelen? Bij
Lees artikel >

Ambassadeurstraject voor Wijkverpleegkundigen & Dementieverpleegkundigen: Start februari 2025!

  Ben jij een gepassioneerde wijkverpleegkundige, dementieverpleegkundige of casemanager dementie? Wil je jouw ervaringen delen en anderen inspireren om voor dit dankbare vak te kiezen? Of wil je jouw stem
Lees artikel >

De 18 belangrijkste vaardigheden voor een baan in de zorg

Werken in de zorg is een uitdaging, maar geeft ook enorm veel voldoening. Of je nu al jaren ervaring hebt of net begint, het ontwikkelen van de juiste vaardigheden is
Lees artikel >

De 6 populairste trainingen in de zorg (2024)

Dit zijn de 6 populairste trainingen van 2024 2024 belooft een jaar vol ontwikkeling en groei te zijn, zeker op het gebied van professionele trainingen. Bij BTSG hebben we de
Lees artikel >

Wat kun je zelf doen tegen eenzaamheid bij ouderen?

Eenzaamheid onder ouderen is een groeiend probleem. Gelukkig kan jij als zorgprofessional het verschil maken. Hier zijn concrete acties die je als zorgprofessional kunt ondernemen om eenzaamheid bij ouderen te
Lees artikel >

Laat je inspireren
Schrijf je in voor
onze nieuwsbrief