Skip to content

Voorbehouden en risicovolle handelingen

Samen sterker in de ouderenzorg

Archief injectie

Voorbehouden en risicovolle handelingen

In de Nederlandse gezondheidszorg wordt onder andere via wet- en regelgeving de kwaliteit van de gezondheidszorg bewaakt. Twee van die wetten zijn de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG) en de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg  (Wkkgz). Deze wetten regelen de verantwoordelijkheden. De BIG richt zich op de individuele beroepsbeoefenaren (bijvoorbeeld. verzorgenden, verpleegkundigen en artsen), de Wkkgz stellen eisen aan de zorg (binnen bijvoorbeeld verzorgingshuizen, verpleeghuizen, thuiszorginstellingen en (huis)artsenpraktijken).

Risicovolle handelingen
Een belangrijk onderdeel daarvan betreft het uitvoeren van zogenaamde risicovolle handelingen. Risicovolle handelingen zijn handelingen die bij de uitvoering van de handeling risico’s meebrengen voor de cliënt. Voorbehouden handelingen
Voorbehouden handelingen vormen een specifieke groep binnen de risicovolle handelingen. Het betreft handelingen die door de individuele professionals beroepsmatig worden verricht.  In de Wet BIG worden 14 risicovolle handelingen aangemerkt als voorbehouden handelingen. Uitvoeringsverzoek
Een arts mag met inachtneming van bepaalde voorwaarden, aan een andere beroepsbeoefenaar (bijvoorbeeld verpleegkundige of verzorgende) opdracht geven via een uitvoeringsverzoek, een voorbehouden handeling te verrichten. Bekwaam
Centraal begrip in de regeling voor voorbehouden handelingen is de term ‘bekwaam’. Bekwaamheid is een basis voor alle geboden zorg door professionals. Bekwaam houdt in het beschikken over kennis en vaardigheid:

  • kennis over de handeling, de technieken, het doel, de anatomie, de risico’s (contra-indicaties), voor- en nazorg en eventuele complicaties en
  • vaardigheid met betrekking tot de uitvoering van de handeling en bijkomende activiteiten (beslissen, interpreteren, communiceren etcetera).

Er is een Handleiding voorbehouden handelingen bij verpleging, verzorging en thuiszorg. ActiZ, Zorgthuisnl, LHV, Verenso, september 2019.

Vilans, heeft de zogenaamde KICK-protocollen (in totaal 500) opgesteld. Dat zijn protocollen met betrekking tot Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen. Deze protocollen hebben een standaadopzet en bevatten achtereenvolgens 1. randvoorwaarden, wet- en regelgeving, richtlijnen, 2. geprotocolleerde werkinstructies: een lange en een korte versie, 3. achtergrondinformatie & 4. Observatielijsten.

Overzicht voorbehouden en risicovolle handelingen  
 voorbehouden  risicovol
Heelkundige handelingen  
Wondspoelen via katheter X 
Verzorgen of verwijderen wonddrain of redonsedrain; verwisselen opvangfles 
Verzorgen van een tracheotomie-wond  X
Verwijderen wondtamponX 
Verwijderen hechtingen of agrafen  X
Verwijderen exudrainX 
Katherisaties  
Infuusbehandeling  
 – Inbrengen perifere canule voor infuus (toedieningssysteem)X 
 – Verwisselen infuuszak, verwijderen perifeer canule X
 – Toedienen medicatie via perifeer infuus X
 – Verwisselen afsluitdopje van (en heparine doorspuiten in en verzorgen van) centraal veneuze katheter (CVK) X
 – Toedienen medicatie via CVK infuus X
 – Epiduraal en intrathecaal (poort): aanprikken spinaal poortsysteem, verwisselen naaldX 
 – Verwijderen epiduraalkatheter, verwijderen naald spinaal poortsysteem X
 – Inbrengen hypodermoclyseX 
 – Verwijderen hypodermoclyse X
 – Inbrengen subcutane canule, verwisselenX 
 – Toedienen van medicatie via subcutaan infuus X
 – Verwijderen subcutane naald en infuustoedieningssysteem X
Sondevoeding  
 – Inbrengen/verwijderen neus-maag sonde, verwisselen PEG-sonde of jejunostomiesondeX 
 – Toedienen sondevoeding mbv spuit of voedingspomp X
 – Toedienen van medicatie via sonde X
Nier- en blaaskatheterisatie  
 – Inbrengen van blaaskatheter (eenmalig of verblijfs-)X 
 – Verwijderen verblijfskatheter X
 – Blaasspoelen bij ingebrachte katheter X
 – Verwisselen van suprapubische katheterX 
 – Nefrostomiekatheter spoelen X
 – Urinestoma (UP) – katheteriseren van urinereservoir, spoelenX 
 – CAPD spoeling X
Colostoma  
 – Spoelen colostoma (AP) X
 – Toedienen medicijnen X
Darmspoelen/toedienen hoogopgaand klysma 
Maaginhoud hevelenX 
Spoelen galdrain 
Zuurstof toedienen 
Uitzuigen van mond- en keelholte 
Uitzuigen van tracheacanule/van trachea via tracheacanuleX 
Injecties  
 – SubcutaanX 
 – IntracutaanX 
 – IntramusculairX 
 – IntraveneusX 
Puncties  
 – VenapunctieX 
 – AscitespunctieX 
 – Spoelen ascitesdrain X

 

Vergelijkbare berichten

Methodisch werken in de zorg: meer kwaliteit & tevreden bewoners

Inhoud Wat is methodisch werken? De voordelen  De 4 kenmerken  In 4 stappen naar methodisch werken De zorgbewoner centraal Training Methodisch Werken Wat is methodisch werken / methodisch handelen? Bij
Lees artikel >

Ambassadeurstraject voor Wijkverpleegkundigen & Dementieverpleegkundigen: Start februari 2025!

  Ben jij een gepassioneerde wijkverpleegkundige, dementieverpleegkundige of casemanager dementie? Wil je jouw ervaringen delen en anderen inspireren om voor dit dankbare vak te kiezen? Of wil je jouw stem
Lees artikel >

De 18 belangrijkste vaardigheden voor een baan in de zorg

Werken in de zorg is een uitdaging, maar geeft ook enorm veel voldoening. Of je nu al jaren ervaring hebt of net begint, het ontwikkelen van de juiste vaardigheden is
Lees artikel >

De 6 populairste trainingen in de zorg (2024)

Dit zijn de 6 populairste trainingen van 2024 2024 belooft een jaar vol ontwikkeling en groei te zijn, zeker op het gebied van professionele trainingen. Bij BTSG hebben we de
Lees artikel >

Wat kun je zelf doen tegen eenzaamheid bij ouderen?

Eenzaamheid onder ouderen is een groeiend probleem. Gelukkig kan jij als zorgprofessional het verschil maken. Hier zijn concrete acties die je als zorgprofessional kunt ondernemen om eenzaamheid bij ouderen te
Lees artikel >

Laat je inspireren
Schrijf je in voor
onze nieuwsbrief