Liefdevolle zorg voor onze ouderen
Plan van aanpak kwaliteit verpleeghuizen (2015)
De Staatssecretaris Van Rijn heeft een breed plan opgesteld in samenspraak met het veld om de kwaliteit van de verpleeghuiszorg te verbeteren. In het plan zijn veel concrete actiepunten opgenomen voor de periode 2015 – 2017 met als doel een goede / hogere kwaliteit van verpleeghuiszorg in 2025. Om dit te bereiken zijn er 5 speerpunten geformuleerd:
- Verbeteren en versterken van de samenwerking tussen cliënt, informele zorg en zorgverlener.
Een en ander is uitgewerkt in 7 actiepunten:- Het eigenaarschap van het zorgplan ligt bij de cliënt
Dit komt nog nadrukkelijker bij de cliënt of vertegenwoordiger te liggen. Het zorgplan is beknopt, laagdrempelig, kan door cliënt / vertegenwoordiger worden gebruikt en is ook voor hen direct toegankelijk. In 2017 moet dit gerealiseerd zijn in alle verpleeghuizen. - Sámen kiezen
De nadruk moet liggen op het gesprek, de dialoog en het in overleg / samen maken van keuzes (Shared Decision Making). Het zorgplan is slechts een middel. De komende jaren wordt nadruk gelegd op de vaardigheden die nodig zijn bij professionals en hoe dat ook kan worden overgedragen naar cliënten, professionals en vrijwilligers. - Het dilemma beheersen van risico’s versus leefbaarheid
Een bekend dilemma. De nadruk ligt nu erg veel op het beheersen en vermijden van risico’s. Dit kan op gespannen voet liggen met kwaliteit van leven en recht op eigen beschikking. De komende jaren wordt de discussie (onder andere workshops) hierover gevoerd om te komen tot een (mogelijk) nieuwe balans. - Informatie over kwaliteit laagdrempelig beschikbaar
De resultaten van cliëntbeoordelingen en kwaliteitsinformatie moet ruim, laagdrempelig en actueel beschikbaar zijn voor cliënten en vertegenwoordigers (zie ook www.ZorgkaartNederland.nl ). Het Zorginstituut Nederland en de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie krijgen (NPCF)hierbij een belangrijke(re) rol. - Komst van de cliëntondersteuner
Deze ondersteunt indien nodig de cliënt bij zorgkeuze, bemiddeling en evaluatie van het zorgplan. Hij / zij is onafhankelijk. Wlz-uitvoerders (uitvoerders van de Wet Langdurige Zorg) zijn verantwoordelijk voor het realiseren van deze functie. In 2017 is deze functie overal beschikbaar. - Professionalisering cliëntenraden
Diverse activiteiten worden ondernomen om cliëntenraden te professionaliseren zodat zij een sterke gesprekspartner worden of blijven. - Anders omgaan met (formele) klachten
De huidige (wettelijke) mogelijkheden die er zijn voor cliënten om klachten te uiten, zijn niet altijd effectief (zie ook het onderzoek van Nivel hierover ‘Onderzoek naar uitingen van ongenoegen in verzorgings- en verpleeghuizen). De nadruk moet ook hier meer op het gesprek komen met daarbij de gedachte ‘Een klacht is een cadeautje’ (zodat de dienstverlening verder verbeterd kan worden). Het nieuw voorstel van Wkkgz (Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg) verplicht de aanbieder om hiervoor een functionaris aan te stellen.
- Het eigenaarschap van het zorgplan ligt bij de cliënt
- De basis is op orde: het bieden van veilige zorg
Dit is uitgewerkt in 4 actiepunten:- Bestuurlijke ondertoezichtstelling
Dit wordt uitgewerkt teneinde de druk op bestuurders te vergroten en te kunnen ingrijpen in situaties met (grote) risico’s voor de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Tot de mogelijkheden behoren het toevoegen van externe deskundigheid aan de Raad van Bestuur en het op non-actief stellen. - Aanpassing toezicht IGZ
Hoog risico organisaties zullen meer worden gemonitord en verschuiving naar meer cliëntgericht toezicht (observatie, ‘mystery guest methode’, meer concentratie op zorgleefplan etc.), openbaarheid van bevindingen (is al zo), maken van publieksversies (leesbaarheid!) en meer aandacht voor good governance. - Ondersteunen zorgaanbieders bij kwaliteitsverbetering en -borging
Er wordt een pool gevormd met deskundigen uit het veld, van verschillend kaliber en bestaande uit een breed scala van functies die zorgaanbieders actief gaan ondersteunen. Dit wordt ondergebracht bij ‘In voor Zorg’. - Meer aandacht voor leren van fouten
De instrumenten hiervoor zijn al onderdeel van het nieuwe voorstel van wet Wkkgz: het verplicht invoeren van het systeem ‘Veilig Incident Melden (VIM).
- Bestuurlijke ondertoezichtstelling
- Meer ruimte voor kwaliteit van professionals
Dit is uitgewerkt in 6 actiepunten- Opstellen leidraad ‘Verantwoorde personeelssamenstelling’
Deze wordt ontwikkeld door het Zorginstituut Nederland in samenwerking met andere partijen en moet 1 januari 2016 beschikbaar zijn en worden gehanteerd door IGZ en Wlz-uitvoerders. De leidraad geeft aan hoeveel personeel. met welke opleiding, deskundigheid of competentie moet worden ingezet bij een gegeven groep cliënten. - Ontwikkelen kwaliteitskader intramurale ouderenzorg
Niet het meten staat centraal maar de cyclus van verbetering van de kwaliteit en hoe dat te realiseren. Het initiatief en de regie ligt bij het Zorginstituut Nederland en deze kan het indien nodig dwingend doorzetten.
Subdoel is om tevens de grote variatie aan keurmerken te kunnen aanpakken (lees inperken). - Opleiden voor de toekomst: (betere) aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt Zorg
Er komt een plan ‘Opleiden voor de zorg van de toekomst’ met als doel dat het onderwijs beter aansluit bij de vragen / behoeften van, in dit geval, cliënten in de verpleeghuizen en de uitvoerders van de Wlz. Concrete vormgeving en uitvoering vindt regionaal plaats met oog voor kwantiteit (aantallen) en kwaliteit (niveaus etc.). - Opleiden bestaand personeel
Er moet (nog) meer aandacht komen voor het scholen en opleiden van bestaand personeel en het afstemmen van kwalificatieniveaus op de doelgroepen cliënten. De verpleeghuizen moeten hiertoe een meerjarig strategisch scholingsplan opstellen. Dit maakt vanaf 2016 deel uit van de zorginkoop. - Aandacht voor samenspel mantelzorgers en professionals
Professionals moeten beter kunnen overleggen en oog hebben voor het behouden en ondersteunen van de inzet van mantelzorgers en vrijwilligers. Hiervoor komt meer aandacht in de opleidingen (onder andere d.m.v. stages bij organisaties die mantelzorgers ondersteunen. - Organiseren van topcare en kennisinfrastructuur
Het gaat om de ontwikkeling van meer kennis, inzicht en toepassingen bijvoorbeeld bij complexe zorgvragen. Deze topcare structuur ontbreekt maar is nodig. Er komt een adviescommissie die augustus 2015 met een advies komt over hoe dit vorm te geven.
- Opstellen leidraad ‘Verantwoorde personeelssamenstelling’
- Kwaliteit staat of valt met bestuurlijk leiderschap
Dit is uitgewerkt in 3 actiepunten:- Bevorderen bestuurlijk leiderschap
Bestuurders moeten er voor zorgdragen dat zij kunnen beschikken over goede kwantitatieve en kwalitatieve informatie, dit op een juiste wijze weten te interpreteren, dit delen en bespreken met stakeholders en benutten voor verdere verbetering van de dienstverlening. De branche organisatie heeft hiervoor meerdere instrumenten en ontwikkeld er meer. Een mogelijkheid die gestimuleerd moet worden is onderlinge visitatie. - Ruimte voor 200 vernieuwende aanbieders
Vernieuwing wordt gestimuleerd door alle Wlz-organisaties te komen met plannen tot vernieuwing. 200 Van deze organisaties krijgen te gelegenheid deze plannen in de periode van 2 jaar te realiseren. VWS zorgt er voor dat op 1 maart duidelijk is: doel, selectiecriteria en inschrijfperiode. - Aanscherpen goed bestuur
De verantwoordelijkheden van bestuurders en interne toezichthouders worden aangescherpt, IGZ gaat er meer op toezien en in geval van wanbeleid worden bestuurders hier meer (ook civielrechtelijk) op aangesproken. VWS gaat in gesprek met de sector om ‘goed bestuur’ beter te omschrijven.
- Bevorderen bestuurlijk leiderschap
- Openheid en transparantie
Dit is uitgewerkt in 4 actiepunten:- Ontwikkelen KwaliteitVolgSysteem
Dit wordt door VWS geïnitieerd en op 1 juni moet dit beschikbaar zijn. - Verminderen administratieve lasten voor personeel met 10% per jaar voor de komende 4 jaar
Bij het experiment regelarme instellingen kwam naar voren dat professionals ongeveer 20% van hun tijd bezig zijn met administratie. De bevindingen van de Stuurgroep Verspilling worden vertaald naar concrete acties daarnaast kunnen Wlz-organisaties vernieuwende projecten indienen om de administratieve last verder terug te dringen (zie punt 4). - Omslag Wlz-uitvoerders – zorgkantoren
Deze krijgen een actievere rol in het ondersteunen van de cliënt, het inkopen op kwaliteit en het controleren en op peil houden van die kwaliteit. Zij doen dit in samenspraak met cliëntenorganisaties, NZa (Nederlandse Zorg autoriteit) en IGZ. Er wordt voor 1 april een plan opgesteld om tot die omslag te komen. - Inzicht in relatie kwaliteit en bedrijfsvoering
Er zijn kwaliteitsverschillen tussen verpleeghuizen bij gelijke toegang tot zorg en in principe gelijke tarieven. Er komt onderzoek naar mogelijke oorzaken van deze verschillen.
- Ontwikkelen KwaliteitVolgSysteem
