Archief
Psychotische verschijnselen verschillen van persoon tot persoon en van moment tot moment. De belevingen tijdens een psychose worden onder meer bepaald door karakter, achtergrond en cultuur. Ook recente gebeurtenissen kunnen van invloed zijn.
Een psychose kan enkele uren duren, maar ook weken of maanden. Sommige mensen maken één keer in hun leven een psychose door, anderen vaker.
Het kan zijn dat het bij één psychose blijft. De kans is echter groter dat de psychose weer de kop op steekt. Zonder behandeling komt bij ruim 2 op de 3 mensen de psychose terug. Dat kan na enkele weken al gebeuren, maar ook pas na vele jaren. Verloop van een psychose
Een psychose kent verschillende fasen. De meest opvallende fase is de psychotische fase met hallucinaties, wanen en verwardheid. Vaak gaat er een periode aan vooraf, waarin gedrag en stemming veranderen.
Deze voorfase kan enkele dagen tot enkele maanden duren. De fase na of tussen psychotische periodes wordt de stabiele fase genoemd. Voortekenen van een psychose
Angst, prikkelbaarheid en slaapproblemen kunnen wijzen op een naderende psychose. Deze voortekenen verschillen van persoon tot persoon. Bij een eerste psychose kun je ze niet als voortekenen aanmerken. Pas achteraf zijn de signalen van de voorfase te herkennen. Hierdoor is het soms mogelijk een volgende psychose te zien aankomen.
Voorbeelden van signalen die kunnen wijzen op een naderende psychose:
Een psychose heeft vaak negatieve gevolgen. Zowel voor de persoon in kwestie, als voor de omgeving. Werk of studie worden onderbroken, relaties met anderen kunnen schade oplopen. Na de eerste psychose kan iemand last houden van geheugen- en concentratieproblemen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het niet zo dat deze problemen na elke psychose verergeren.
In de praktijk kan het moeilijk zijn om de gevolgen van een psychose (bijvoorbeeld concentratieproblemen) te onderscheiden van bijwerkingen van medicijnen. Relatie met psychiatrische ziektebeelden
Een psychose kan op zichzelf staan, maar kan ook te maken hebben met een psychiatrische ziekte. Zo komen psychoses voor bij de ziekte schizofrenie en bij mensen die manisch depressief zijn. Bij een eerste psychose is het meestal niet mogelijk om meteen vast te stellen of sprake is van een dergelijke psychiatrische ziekte. Hoe vaak komt een psychose voor en bij wie?
Het krijgen van een psychose is geen zeldzaamheid. Elk jaar maken 6.400 Nederlanders een eerste psychose door. Ruim 1 op de 100 Nederlanders heeft ooit een psychose gehad. Een psychose kan op elke leeftijd ontstaan, afhankelijk van de achterliggende oorzaken. Een eerste psychose doet zich meestal voor tussen de 16 en 30 jaar. Zowel mannen als vrouwen kunnen een psychose krijgen. Vrouwen krijgen hun eerste psychose meestal wel iets later dan mannen. Psychoses komen over de hele wereld voor: in alle culturen en in alle lagen van de bevolking. Het is geen nieuwe aandoening of welvaartsprobleem.
Wat is een psychose?
Iemand met een psychose neemt de wereld anders waar dan anderen. Dat kan zich uiten in wanen en/of hallucinaties.
- Wanen zijn overtuigingen die niet op de werkelijkheid zijn gebaseerd, maar waarin iemand heel sterk gelooft. Meestal neemt de persoon zelf een belangrijke plaats in bij deze waandenkbeelden. Zo kunnen mensen ervan overtuigd raken, dat zij een belangrijke taak hebben te vervullen. Sommige gedachten zijn beangstigend. Iemand kan denken dat anderen kwaad willen doen, of het eten vergiftigen.
- Hallucinaties zijn ‘zinsbegoochelingen’: iemand hoort, ziet, voelt, ruikt of proeft dingen die anderen niet waarnemen. Het horen van stemmen is de meest voorkomende hallucinatie. Vaak hebben deze stemmen een onprettig karakter. Ze geven bijvoorbeeld commentaar op het doen en laten van iemand. Soms geven ze opdrachten waar iemand zich moeilijk aan kan onttrekken. Sommige mensen vergelijken psychotische belevingen met dromen. De droomwereld is echter realiteit geworden.
Tijdens een psychose bevindt iemand zich vaak in een toestand van verwardheid. Er is een wirwar van gedachten en gevoelens. Concentreren is onmogelijk. Iemand die psychotisch is, is vaak onrustig maar kan op andere momenten volkomen uitgeput zijn. Het normale dag- en nachtritme is meestal verstoord en slapen lukt slecht. Iemand lijkt alle energie te verliezen en heeft weinig belangstelling voor sociale contacten, werk of hobby’s. Het vervullen van huishoudelijke taken of zichzelf verzorgen kan een enorme opgave zijn.
Zoveel mensen, zoveel psychosesPsychotische verschijnselen verschillen van persoon tot persoon en van moment tot moment. De belevingen tijdens een psychose worden onder meer bepaald door karakter, achtergrond en cultuur. Ook recente gebeurtenissen kunnen van invloed zijn.
Een psychose kan enkele uren duren, maar ook weken of maanden. Sommige mensen maken één keer in hun leven een psychose door, anderen vaker.
Het kan zijn dat het bij één psychose blijft. De kans is echter groter dat de psychose weer de kop op steekt. Zonder behandeling komt bij ruim 2 op de 3 mensen de psychose terug. Dat kan na enkele weken al gebeuren, maar ook pas na vele jaren. Verloop van een psychose
Een psychose kent verschillende fasen. De meest opvallende fase is de psychotische fase met hallucinaties, wanen en verwardheid. Vaak gaat er een periode aan vooraf, waarin gedrag en stemming veranderen.
Deze voorfase kan enkele dagen tot enkele maanden duren. De fase na of tussen psychotische periodes wordt de stabiele fase genoemd. Voortekenen van een psychose
Angst, prikkelbaarheid en slaapproblemen kunnen wijzen op een naderende psychose. Deze voortekenen verschillen van persoon tot persoon. Bij een eerste psychose kun je ze niet als voortekenen aanmerken. Pas achteraf zijn de signalen van de voorfase te herkennen. Hierdoor is het soms mogelijk een volgende psychose te zien aankomen.
Voorbeelden van signalen die kunnen wijzen op een naderende psychose:
- zich terugtrekken,
- moeite hebben met concentreren,
- vergeetachtig of verward zijn,
- gemakkelijk geïrriteerd of kwaad zijn,
- somber zijn, zich meer zorgen maken, piekeren,
- ’s nachts wakker zijn, overdag slapen,
- meer of minder zin in eten hebben,
- minder aandacht voor zelfverzorging hebben,
- moe en futloos zijn,
- achterdochtig zijn,
- meer interesse in geloofszaken, filosofie en paranormale onderwerpen,
- anders zien, horen en ruiken.
Een psychose heeft vaak negatieve gevolgen. Zowel voor de persoon in kwestie, als voor de omgeving. Werk of studie worden onderbroken, relaties met anderen kunnen schade oplopen. Na de eerste psychose kan iemand last houden van geheugen- en concentratieproblemen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het niet zo dat deze problemen na elke psychose verergeren.
In de praktijk kan het moeilijk zijn om de gevolgen van een psychose (bijvoorbeeld concentratieproblemen) te onderscheiden van bijwerkingen van medicijnen. Relatie met psychiatrische ziektebeelden
Een psychose kan op zichzelf staan, maar kan ook te maken hebben met een psychiatrische ziekte. Zo komen psychoses voor bij de ziekte schizofrenie en bij mensen die manisch depressief zijn. Bij een eerste psychose is het meestal niet mogelijk om meteen vast te stellen of sprake is van een dergelijke psychiatrische ziekte. Hoe vaak komt een psychose voor en bij wie?
Het krijgen van een psychose is geen zeldzaamheid. Elk jaar maken 6.400 Nederlanders een eerste psychose door. Ruim 1 op de 100 Nederlanders heeft ooit een psychose gehad. Een psychose kan op elke leeftijd ontstaan, afhankelijk van de achterliggende oorzaken. Een eerste psychose doet zich meestal voor tussen de 16 en 30 jaar. Zowel mannen als vrouwen kunnen een psychose krijgen. Vrouwen krijgen hun eerste psychose meestal wel iets later dan mannen. Psychoses komen over de hele wereld voor: in alle culturen en in alle lagen van de bevolking. Het is geen nieuwe aandoening of welvaartsprobleem.
Zie ook: Trimbos instituut www.trimbos.nl
